วงจร ป้องกันลำโพง มีไว้ใช้ปลอดภัยแน่ - Speaker Protection

อุปกรณ์

1. ทรานซิสเตอร์ BC548 3ตัว
2. ไดโอด 1N4007 6ตัว
3. ตัวเก็บประจุ 100uF/25V
4. ตัวต้านทาน 8.2K 3ตัว
5. ตัวต้านทาน 100โอห์ม 1ตัว
6. ตัวต้านทาน 100K 1ตัว
7. ตัวต้านทาน 1.2K 1ตัว
8. ตัวต้านทาน 39K 1ตัว
9. รีเลย์ แบบ 2คอนแทรก หรือ สามารถใช้ 1คอนแทรก 2ตัวก็ได้
10. แหล่งจ่ายไฟเลี้ยง 12โวลต์

มีไว้ทำอะไรดียังไง ไม่ใช้ไม่ได้หรือ?

       วงจรป้องกันลำโพงมีไว้ใช้ทำอะไรหนะหรือ ก็ชื่อของมันก็บอกอยู่อย่างชัดเจนครับว่า ป้องกันลำโพง ซึ่งสาเหตุที่ลำโพงเราจะเสียได้เมื่อต่อกับเครื่องขยายเสียง ก็คือ การที่มีไฟออกมาไม่ว่าจะเป็น ไฟบวก(+) หรือ ไฟลบ(-) ก็สามารถทำให้ลำโพงของเราไหม้ และเสียในที่สุด แล้วถ้าถามว่าแล้วไฟมันออกมาจากเครื่องขยายได้ยังไงหละ ก็เพราะขยายของเรามีปัญหา หรือ วงจรภายในช็อทอุปกรณ์ใดๆเสียหายจึงส่งผลให้มีไฟออกลำโพงนั่นเองครับ

       ดังนั้นวิธีป้องกันง่ายที่สุดคือ หาวงจรตรวจจับไฟที่ออกมาจากชุดวงจร ขยายก่อนออกไปยังลำโพงของเรา โดยมีรีเลย์ ทำหน้าที่ในการตัดต่อระหว่างสายลำโพงสายในและภายนอก เรียกรวมๆว่า “วงจรป้องกันลำโพง”

       ไม่ใช้ได้ไหม? ถ้าหากไม่ใช้วงจร ป้องกันลำโพงก็ ไม่มีปัญหาอะไรครับ มันเพียงทำหน้าที่ป้องกันและยืดอายุการใช้งานของ ลำโพงเท่านั้นครับ

       นอกจากป้องกันได้แล้วมีอะไรดีอีกหละ? นอกจากป้องกันไฟออกลำโพงได้แล้ว วงจรก็มีการหน่วงเวลาก่อนตัดต่อให้ รีเลย์ทำงานด้วยนะ อยู่เวลาประมาณ 1วินาที ก่อนทำงานซึ่งข้อดีก็คือช่วยป้องกันเสียงดังตุ้บออกลำโพง

การทำงานของวงจร

       อาศัยหลักการคือ “ถ้ามีไฟบวก หรือ ไฟลบออก” มาจากวงจรขยาย วงจรจะป้องกันไม่ให้รีเลย์ทำงาน ดังนั้นเมื่อนำลำโพงมาต่อก็จะไม่ดังคือการป้องกันลำโพงของเรานั่นเอง การอธิบายขอเริ่มจากจำลองว่า มีไฟบวกออกจากลำโพงข้าง “ซ้าย” นะครับ

จากภาพ ผมได้เขียนแสดงให้เห็นว่าเมื่อมีไฟบวก ออกมาจากลำโพง จะมีอุปกรณ์ตัวไหนทำงานบ้างโดยเริ่มจาก ไฟบวกออกจาก วงจรขยายด้านซ้ายไล่ลงมาผ่าน R 8.2Kผ่าน ไปเก็บประจุที่ C 100uF/25V เพิ่มเก็บแรงดันให้เพียงพอที่จะผ่าน ไดโอด และ ผ่านไป ไบอัส(Bias) ทำให้ทรานซิสเตอร์เบอร์ BC548 นั้นเปรียบได้กับเป็นสวิตซ์ทำให้ไฟบวก ที่นำมาไบอัสให้กับ ทรานซิสเตอร์ BC548 ตัวที่เหลือถูกช็อต ลงกราวด์ หรือ ก็คือไม่มีการไบอัสใช้ทรานซิสเตอร์ที่เหลือจึงทำให้ รีเลย์(Relay) ไม่ครบวงจร จึงไม่ทำงานก็เท่ากับว่า ถ้าเป็นไปตามขั้นตอนที่ว่ามาทั้งหมด วงจรป้องกันลำโพงของเราถือว่าใช้งานได้โดยสมบูรณ์ครับและหากมีไฟบวกออกจากลำโพงขวา ก็เช่นกันครับ เพราะต่อมาจากลายเดียวกัน

ขณะวงจรทำงานปกติ อะไรทำงานบ้าง?

วงจรป้องกันลำโพงนี้ก็ลองศึกษากันดูครับ ไม่ยากเกินไป และยังสามารถนำไปใช้ได้จริงด้วย บทความต่อๆไปผมจะพยายามเขียนให้เข้าใจง่ายขึ้นนะครับหากมีข้อสงสัยยังไงก็สอบถามได้ครับ ขอบคุณครับ